उन्हाळ्यात शरीर तंदुरुस्त ठेवण्यासाठी आणि उष्णतेपासून बचाव (Summer Heat) करण्यासाठी थंड पदार्थ खाणे आवश्यक आहे. यामुळे शरीराला आवश्यक पोषण आणि ऊर्जा मिळते तसेच आरोग्य चांगले राहते. उन्हाळ्यात घामामुळे शरीरातील पाणी कमी होते. शरीर हायड्रेट ठेवण्यासाठी थंड पदार्थ आहारात समावेश करणे गरजेचे आहे. थंड पदार्थ शरीराला आतून थंडावा देतात आणि उष्णतेमुळे होणाऱ्या त्रासापासून बचाव करतात.
ताक –
ताक म्हणजे दही घुसळून तयार होणारा पातळ पदार्थ. पारंपरिक पद्धतीने दही घुसळल्यानंतर लोणी वेगळे होते आणि उरलेला द्रवच ताक असतो. ताकाला इंग्रजीत Buttermilk म्हणतात. ताक हे आरोग्यासाठी उत्तम पेय आहे. नियमितपणे ताक पिल्याने पचन सुधारते, शरीराला थंडावा मिळतो आणि हाडे मजबूत होतात. हे नैसर्गिकरित्या हायड्रेटिंग असल्यामुळे उन्हाळ्यासाठी सर्वोत्तम आहे. त्यामुळे आपल्या रोजच्या आहारात ताकाचा समावेश करावा. ताकात प्रथिने, कॅल्शियम, लोह, पोटॅशियम आणि व्हिटॅमिन बी12 असते. तसेच हे फॅट आणि कॅलरीमध्ये कमी असते, त्यामुळे पचनास हलके असते. ताक पिण्याचे योग्य वेळ सकाळी किंवा दुपारी ताक पिणे फायदेशीर असते. रात्री ताक पिणे टाळावे, कारण थंड गुणधर्मामुळे काही लोकांना सर्दी होऊ शकते.
नाचणी –
उन्हाळ्यात आहारामध्ये नाचणी समावेश केल्यास शरीराला खूप चांगले फायदे होऊ शकतात. नाचणी ही एक महत्त्वाची तृणधान्य पिके असून तिचे शास्त्रीय नाव Eleusine coracana आहे. तिला मराठीत रागी किंवा मंडुआ असेही म्हणतात. नाचणी हे मुख्यतः कोरडवाहू आणि डोंगराळ भागात घेतले जाणारे पीक आहे. नाचणी आरोग्यासाठी अत्यंत फायदेशीर असून, तिचा आहारात समावेश केल्यास अनेक रोगांपासून बचाव करता येतो. नाचणीत भरपूर प्रमाणात कॅल्शियम, लोह (आयर्न), फायबर आणि प्रथिने असतात. मधुमेह असलेल्या रुग्णांसाठी फायदेशीर आहे कारण त्यात ग्लायसेमिक इंडेक्स कमी असतो. लहान मुलांच्या आणि वृद्धांच्या हाडांसाठी उपयुक्त असलेले कॅल्शियम भरपूर प्रमाणात असते.
कलिंगड –
कलिंगड हे स्वादिष्ट, आरोग्यदायी आणि उन्हाळ्यासाठी उत्तम असे फळ आहे. नियमित सेवन केल्यास ते शरीराला आवश्यक पोषणद्रव्ये आणि पाण्याची पूर्तता करते. कलिंगडामध्ये ९२% पाणी असते, त्यामुळे उन्हाळ्यात शरीर हायड्रेट राहते. व्हिटॅमिन A, C आणि पोटॅशियमने समृद्ध. अँटिऑक्सिडंट्स जसे की लायकोपीन आणि सिट्रुलीन यांचे चांगले प्रमाण असते. उन्हाळ्यात कलिंगडाचे मार्च ते जून या काळात याचे उत्पादन जास्त होते.