आता बऱ्यापैकी महाराष्ट्र विधानसभा (Assembly Election) निवडणुकीचा निकाल स्पष्ट झाले आहे. महायुतीने डबल सेंचुरी केली आहे. महायुतीने 215 पेक्षा जास्त जागांवर विजय मिळवताना दिसत आहे. महाविकास आघाडी अर्धशतक करत आहे. महाविकास आघाडीला 52 जागा मिळताना दिसत आहे. निकालात भाजपला 125, शिवसेना 55 तर राष्ट्रवादी काँग्रेसला 38 जागा मिळताना दिसत आहे. महाविकास आघाडीतील काँग्रेस 20, शिवसेना उबाठा 19 आणि शरद पवार यांच्या राष्ट्रवादीला 13 जागा मिळत आहे. यापूर्वी मुख्यमंत्रीपदाचा दावा महाविकास आघाडीकडून केला जात होता. शिवसेना उबाठा आणि काँग्रेसमध्ये मुख्यमंत्रीपदावरुन भांडण सुरु झाले होते. परंतु आता त्यांना विरोधी पक्षनेतेपद मिळणार नाही. राज्यात प्रथमच विधानसभेत विरोधी पक्षनेतेपद नसणार आहे. त्याला कारण घटनेतील एक नियम आहे.
Assembly Election काय आहे तो नियम
महाराष्ट्राच्या विधिमंडळाचे माजी मुख्य सचिव डॉ. अनंत कळसे यांनी संसदेतील त्या नियमाची माहिती दिली. विरोधीपक्षनेतेपद मिळण्यासाठी लोकसभा असो की राज्याची विधानसभा असो त्या पक्षाला एकूण जागांचा दहा टक्के जागा मिळणे आवश्यक आहे. आताची परिस्थिती पाहिली तर विरोधी पक्ष असलेल्या काँग्रेस 20, शिवसेना उबाठा 19 आणि शरद पवार यांच्या राष्ट्रवादीला 13 जागा मिळत आहे. तिघांपैकी एकाही पक्षाला विरोधी पक्षनेतेपदासाठी 28 चा जादूई आकडा गाठता येणार नाही. त्यामुळे राज्यात आता विरोधीपक्षनेतेपद नसणार आहे.
महायुती सुसाट; महाविकास आघाडीला ‘विरोधी पक्ष नेतेपद’ मिळणार?
Assembly Election लोकसभेत दहा वर्ष विरोधी पक्षनेता नव्हते
लोकसभेत 2014च्या निवडणुकीत आणि 2019च्या निवडणुकीत विरोधी पक्षनेतेपद नव्हते. कोणत्याही पक्षाला दहा टक्के कारण या दोन्ही निवडणुकीत जागा मिळाल्या नव्हत्या. लोकसभेत 543 जागा आहे. एखाद्या पक्षाला त्यापैकी 55 जागा मिळायला हव्या होत्या. परंतु या जागा विरोधात असलेल्या कोणत्याही पक्षाला मिळाल्या नाही. 2014च्या निवडणुकीत काँग्रेसला 44 जागा तर 2019च्या निवडणुकीत काँग्रेसला 52 जागा मिळाल्या आल्या. त्यामुळे लोकसभेत विरोधी पक्षनेताच नव्हता. 2024च्या निवडणुकांमध्ये काँग्रेसने 99 जागा जिंकल्या. राहुल गांधी यांना त्यामुळे आता विरोधी पक्षनेतेपद मिळाले.
Assembly Election का असते विरोधी पक्षनेतेपदाचे महत्व
विरोधी पक्ष नेतेपद लोकशाहीत महत्वाचे असते. विधिमंडळात कॅबिनेट मंत्र्याचा दर्जा विरोधी पक्ष नेत्याला दिलेला असतो. त्यानुसारच विरोधी पक्षनेतपदाला पगार, भत्ते आणि सुविधा मिळत असतात. विरोधी पक्षनेता सरकारच्या कामकाजावर लक्ष ठेऊन असतो. सरकारच्या धोरणांवर जाब विचारु शकतो. विरोधी पक्षनेता सरकारच्या कामकाजावर नियंत्रण ठेवण्याचे काम करतो असतो. विधानसभेच्या महत्वाच्या विषयांवर चर्चा आणि प्रस्तावांवर विरोधी पक्ष नेत्याची भूमिका महत्त्वाची असते. विधिमंडळात विरोधकाचा आवाज नसेल तर सरकार मनमानी कायदे करु शकतो. त्यामुळे विरोधी पक्षाचा धाक असणे महत्वाचे आहे.
